Hành tinh lùn Ceres là thiên thạch lớn nhất trong vành đai thiên thạch giữa Sao Hỏa và Sao Mộc và chỉ là một hành tinh lùn nằm ở vòng bên trong của hệ mặt trời. Nó là thành viên đầu tiên của vành đai thiên thạch được phát hiện khi nhà thiên văn Giuseppe Piazzi tìm ra năm 1801. Và sau khi tới được Dawn 2015, Ceres trở thành hành tinh đỏ thứ hai được tàu vũ trụ viếng thăm.
Dù được gọi là một thiên thể suốt nhiều năm nhưng Ceres to lớn hơn nhiều và khác biệt rất nhiều so với những thiên thạch hàng xóm mà các nhà khoa học đã phân loại là một hành tinh lùn năm 2006. Dù Ceres chiếm 25% tổng khối lượng của vành đai thiên thạch nhưng Sao Diêm Vương bé nhỏ vẫn lớn hơn gấp 14 lần.
Ceres được đặt theo tên vị nữ thần nông của La Mã cổ đại. Từ cereal (ngũ cốc) cũng bắt nguồn cùng từ này.
Kích thước và khoảng cách
Với bán kính 486 km, Ceres có bán kính bằng 1/13 bán kính Trái Đất. Nếu trái đất có kích thước bằng một đồng xu thì Ceres sẽ có kích thước bằng một hạt thuốc phiện.
Từ khoảng cách trung bình 413 triệu km, Ceres cách Mặt Trời 2,8 đơn vị thiên văn. Mỗi đơn vị thiên văn là khoảng cách từ Mặt Trời tới Trái Đất. Từ khoảng cách này, phải mất 22 phút để di chuyển từ Mặt Trời đến Ceres.
Quỹ đạo và vòng quay
Ceres cần 1.682 ngày trên Trái Đất hay 4,6 năm Trên trái Đất để hoàn thành một vòng quay quanh Mặt Trời. Vì quỹ đạo Ceres quay quanh Mặt Trời nên nó hoàn thành một vòng quay mất 9 tiếng, khiến nó có thời gian ngày ngắn nhất hệ mặt trời.
Trục quay của Ceres nghiêng 4 độ theo mặt phẳng quỹ đạo quay quanh Mặt Trời của nó. Điều đó có nghĩa nó gần như quay thẳng hoàn toàn và không có các mùa như các hành tinh nghiêng hơn khác có.
Sự hình thành
Ceres hình thành cùng với phần còn lại của hệ mặt trời khoảng 4,5 tỷ năm trước khi lực hút kéo các khối khí xoáy và bụi lại với nhau tạo nên hành tinh lùn nhỏ bé này. Các nhà khoa học mô tả Ceres là "hành tinh còn trong phôi," nghĩa là nó đã bắt đầu hình thành nhưng hoàn toàn chưa kết thúc. Do gần lực hút mạnh của Sao Mộc nên đã ngăn cản nó trở thành một hành tinh được hình thành đầy đủ. Khoảng 4 tỷ năm trước, Ceres ổn định tại vị trí như bây giờ trong đống phế phẩm còn sót lại từ sự hình thành của các hành tinh trong vành đai thiên thạch giữa Sao Hỏa và Sao Mộc.
Cấu tạo
Dù Ceres có cấu tạo giống các địa tinh (Sao Thủy, Sao Kim, Trái Đất và Sao Hỏa) hơn các thiên thạch hàng xóm nhưng nó nhẹ hơn. Một trong những điểm giống nhau này là một lớp địa tầng ở bên trong dù các lớp địa tầng của Ceres vẫn chưa được phân định rõ. Ceres gần như chắc chắn có một lõi cứng và một lớp vỏ ngoài bằng băng lỏng. Thực ra là, Ceres có thể bao gồm tới 25% là nước. Nếu điều này đúng, Ceres có nhiều nước hơn Trái Đất. Vỏ của Ceres cứng và bụi bặm với những mỏ muối lớn. Muối trên Ceres không giống muối ăn (NaCl) mà thay vào đó được tạo thành từ các khoáng chất khác nhau như MgSO4 (magnesium sulfate).
Bề mặt
Ceres được bao phủ bởi vô số những miệng hố trẻ, nhỏ nhưng không cái nào đường kính lớn hơn 280 km. Điều gây ngạc nhiên này đã cho thấy rằng hành tinh lùn này chắc đã bị va chạm với rất nhiều thiên thạch lớn trong suốt quãng thời gian hình thành 4,5 tỷ năm trước.
Sự thiếu vắng các miệng núi lửa có lẽ là do những lớp băng nằm ngay bên dưới bề mặt. Những dạng địa hình trên bề mặt sẽ trở nên nhẵn mịn hơn nếu băng hoặc vật chất có khối lượng thấp hơn khác như muối, ở ngay dưới bề mặt. Cũng có thể là hoạt động thủy nhiệt trước kia, như là núi lửa băng, đã xóa tan một số miệng núi lửa lớn.
Bên trong các hố trên Ceres, có các vùng luôn trong bóng tối. Có thể vì thiếu ánh nắng trực tiếp nên "những chiếc bẫy lạnh" này có thể giữ băng lỏng trong chúng suốt một khoảng thời gian dài.
Khí quyển
Ceres có một bầu khí quyển mỏng và có bằng chứng nó chứa hơi nước. Hơi nước này có thể được sản sinh bởi các núi lửa băng hoặc bởi băng ở gần bề mặt thăng hoa (chuyển từ thể rắn sang thể khí).
Khả năng có sự sống
Ceres là một trong số ít những nơi trong hệ mặt trời của chúng ta mà các nhà khoa học thích tìm kiếm dấu hiệu có thể có sự sống. Ceres có những thứ mà nhiều hành tinh khác không có: nước. Trên Trái Đất, nước cần thiết cho sự sống, vì thế cùng với thành phần này kết hợp với một vài điều kiện khác thì sự sống có thể sẽ tồn tại ở đó. Các sinh vật trên Ceres, nếu chúng hoàn toàn có ở đó thật, chắc chắn sẽ là những vi trùng nhỏ giống vi khuẩn. Và, trong khi ngày nay Ceres không có sự sống thì trước đây đã những dấu hiệu sự sống trước kia từng cập bến nơi đây.
Mặt trăng
Ceres không có mặt trăng nào.
Vành đai
Ceres không có vành đai nào.
Từ quyển
Các nhà khoa học không cho rằng Ceres có từ quyển.
