Các nhà khoa học đã phát hiện ra gió xoáy nhanh nhất được biết đến với sức gió đạt tới tốc độ đáng kinh ngạc là 20.500 dặm một giờ (33.000 km/h) trên ngoại hành tinh được đặt tên là WASP-127b.
Hình ảnh phác họa của một họa sĩ do Đài thiên văn Nam châu Âu (ESO) công bố về WASP-127b, một hành tinh khí khổng lồ nằm cách Trái đất khoảng 520 năm ánh sáng.
Cơn gió này thậm chí khiến cho những cuồng phong vận tốc ấn tượng 1.200 dặm một giờ của Sao Hải Vương chỉ giống như một làn gió heo may, còn cơn gió 275 dặm một giờ trên Trái Đất chỉ như một hơi thở. Phát hiện này lập kỷ lục mới về gió xoáy mạnh nhất được quan sát thấy trên bất kỳ hành tinh nào.
Nằm cách Trái đất 520 năm ánh sáng, trong quỹ đạo kín quanh một ngôi sao tương tự như mặt trời của chúng ta, WASP-127b là một khối khí khổng lồ quay quanh một ngôi sao giống mặt trời trong thiên hà Milky Way của chúng ta.
Những cơn gió siêu âm tập trung xung quanh đường xích đạo WASP-127B, làm tăng thêm các đặc điểm khác thường của hành tinh này.
Trong khi gió xoáy lực của Trái đất đóng một vai trò quan trọng trong các hình thái thời tiết của chúng ta, thì tác động của những cơn gió cực mạnh này đến động lực học khí quyển của WASP-127b vẫn là một chủ đề đang tiếp tục được nghiên cứu.
“Có một cơn gió phản lực quay quanh hành tinh cực kỳ nhanh được tìm thấy trên hành tinh này. Tốc độ của gió cao đến mức đáng ngạc nhiên,” nhà vật lý thiên văn Lisa Nortmann thuộc Đại học Gottingen ở Đức, tác giả chính của nghiên cứu được công bố hôm thứ Ba trên tạp chí Thiên văn học & Vật lý thiên văn cho biết.
Hơn 5.800 hành tinh ngoài hệ mặt trời của chúng ta - được gọi là ngoại hành tinh - đã được phát hiện. WASP-127B là một loại gọi là "Sao Mộc nóng," một hành tinh khí khổng lồ quay rất gần với ngôi sao chủ của nó. Đường kính WASP-127B, lớn hơn khoảng 30% so với Sao Mộc, hành tinh lớn nhất hệ mặt trời của chúng ta. Nhưng khối lượng của nó chỉ bằng khoảng 16% so với Sao Mộc, khiến nó trở thành một trong những hành tinhít đặc nhất - béo phị nhất - từng được quan sát thấy.
“WASP-127b là một hành tinh khí khổng lồ, có nghĩa là nó không có bề mặt đá hoặc rắn bên dưới các lớp khí quyển. Thay vào đó, bên dưới bầu khí quyển quan sát được là khí trở nên đậm đặc hơn và có áp suất cao hơn khi đi sâu hơn vào hành tinh này”, nhà vật lý thiên văn và đồng tác giả nghiên cứu David Cont của Đại học Ludwig Maximilian ở Munich, Đức cho biết.
Cứ bốn ngày nó hoàn thành một vòng quay quanh ngôi sao chủ với khoảng cách chỉ bằng khoảng 5% khoảng cách giữa Trái đất và mặt trời, khiến nó bị thiêu đốt bởi bức xạ sao. Giống như mặt trăng của chúng ta hướng về Trái đất, một mặt của WASP-127b luôn hướng về phía ngôi sao của nó - mặt ban ngày. Mặt còn lại luôn theo hướng khác - phía màn đêm. Bầu khí quyển của nó có nhiệt độ khoảng 1.127 độ C, với các vùng cực của nó ít nóng hơn các vùng còn lại.
Giống như Sao Mộc, WASP-127b có thành phần chủ yếu là hydro và heli, nhưng bầu khí quyển của nó cũng chứa dấu vết của các phân tử phức tạp hơn như carbon monoxide và nước.
Thực tế là, mặt ban ngày của một Sao Mộc nóng có lượng bức xạ cao được cho là động lực chính của động lực học khí quyển.
Cont cho biết: “Trả lời câu hỏi điều gì tạo ra những cơn gió dữ dội này là một thách thức, vì một số yếu tố ảnh hưởng đến hình thái gió trong bầu khí quyển ngoại hành tinh.”
Cont cho biết thêm: “Nguồn năng lượng chính của những cơn gió này là bức xạ cường độ cao từ ngôi sao chủ,” nhưng các yếu tố khác cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các hình thái gió.
Tốc độ gió trong khí quyển cao hơn đã được phát hiện trên hai ngoại hành tinh khác, trong gió từ mặt ngày của chúng sang mặt đêm, nhưng không phải trong gió thổi khắp hành tinh.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi tốc độ của các phân tử trong bầu khí quyển của hành tinh bằng cách sử dụng một thiết bị có tên CRIRES+ trên Kính viễn vọng Rất lớn của Đài thiên văn Nam Âu có trụ sở tại Chile. Họ thực hiện các quan sát bằng phương pháp “quá cảnh đường kinh tuyến,” quan sát những thay đổi về độ sáng của ngôi sao chủ khi hành tinh đi qua phía trước nó, từ góc nhìn của người xem trên Trái đất.
Với những cải tiến trong thiết bị, kỹ thuật quan sát và phân tích dữ liệu, các nhà nghiên cứu có thể hiểu rõ hơn về khí quyển của các ngoại hành tinh.
Theo Indipendent
